Blog

Osady ściekowe – co o nich mówi rozporządzenie?

Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie komunalnych osadów ściekowych z dnia 6 lutego 2015 r. to dwa akty prawne, które definiują, czym są osady ściekowe, jakie są ich rodzaje i w jaki sposób można nimi gospodarować.

Jakie są rodzaje osadów ściekowych?

Osady ściekowe to pozostałości po procesie oczyszczania ścieków. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2018 r. poz. 992 z późn. zm.). definiuje komunalne osady ściekowe następująco: pochodzące z oczyszczalni ścieków osady z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych.

Z kolei w Dyrektywie Rady 86/278/EWG z dnia 12 czerwca 1986 r. w sprawie ochrony środowiska w szczególności gleby, w przypadku wykorzystania osadów ściekowych w rolnictwie pojawia się definicja osadu – i za osad przyjmuje się:

  1. pozostały osad z oczyszczalni, zajmujących się oczyszczaniem ścieków z gospodarstw domowych i ścieków komunalnych oraz z innych oczyszczalni, oczyszczających ścieki o składzie zbliżonym do ścieków z gospodarstw domowych i ścieków komunalnych,
  2. pozostały osad z szamb i innych podobnych instalacji przeznaczonych do oczyszczania ścieków,
  3. pozostały osad z oczyszczalni innych niż te, określone w pkt. A oraz B.

Ta sama dyrektywa określa też osad oczyszczony jako osad poddany oczyszczeniu (przeróbce) biologicznej, chemicznej lub cieplnej, długoterminowemu składowaniu lub każdemu innemu procesowi pozwalającemu znacznie zmniejszyć jego podatność na fermentację i zagrożenie dla zdrowia, wynikające z jego stosowania.

Z kolei rodzaje osadów ściekowych znajdziemy w dokumencie Ministerstwa Środowiska “Strategia postępowania z komunalnymi osadami ściekowymi na lata 2019-2022”. Opierając się na literaturze specjalistycznej, “Strategia…” przytacza  kilka rodzajów komunalnych osadów ściekowych:

  • osady suroweniepoddane żadnej przeróbce osady pochodzące bezpośrednio z procesów oczyszczania ścieków;
  • osady wstępnepowstają w wyniku sedymentacji łatwo opadających zawiesin (organicznych i mineralnych – nie zatrzymywanych w piaskownikach) w osadniku wstępnym. Są to osady niezmieszane z innymi osadami recyrkulowanymi;
  • osady wtórne – osady, które wydzielane są w osadnikach wtórnych po biologicznym oczyszczaniu ścieków w urządzeniach przepływowych z osadem czynnym lub na złożach biologicznych, a w przypadku sekwencyjnych reaktorów porcjowych odprowadzane z reaktora biologicznego w tzw. fazie martwej;
  • osady recyrkulowaneosady wtórne w przypadku zawrócenia ich do reaktora biologicznego;
  • osady nadmierneosady wtórne usuwane z układu oczyszczania ścieków z powodu przyrostu biomasy;
  • osady mieszaneotrzymywane najczęściej w wyniku zmieszania osadów wstępnych i wtórnych.

Ten sam dokument podaje też, że osady ściekowe można podzielić ze względu na rodzaj obróbki, której zostały poddane:

  • osady zagęszczone – osady po procesie zagęszczania,
  • osady przefermentowane – osady po procesie stabilizacji beztlenowej,
  • osady ustabilizowane w procesach tlenowych,
  • osady odwodnione – osady po operacjach odwadniania,
  • osady zhigienizowane – osady poddane procesom, w których uzyskuje się eliminację organizmów chorobotwórczych,
  • osady wysuszone – osady po procesach suszenia.

Warto wiedzieć też, jak akty prawne definiują stosowanie komunalnych osadów ściekowych. Ustawa o odpadach określa je w następujący sposób: rozprowadzanie na powierzchni ziemi lub wprowadzanie do gleby. Przy czym komunalne osady ściekowe mogą być stosowane tylko wtedy, kiedy są ustabilizowane i odpowiednio przygotowane.

Z uwagi na swoje właściwości, zwłaszcza wspomniane wcześniej zagrożenie dla zdrowia, stosowanie osadów ściekowych jest obłożone wieloma warunkami. Określają je Ustawa o odpadach oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska.

Osady ściekowe. Co o nich mówi rozporządzenie?

Oto niektóre warunki stosowania osadów, określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2015 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych:

  • zawartość metali ciężkich w osadach nie może przekraczać określonej ilości;
  • jeśli osady mają być stosowane w rolnictwie, nie może zostać wyizolowana bakteria z rodzaju Salmonella w reprezentatywnej próbce osadów;
  • osady mogą być wykorzystywane tylko poza okresem wzrostu i rozwoju roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożycia przez ludzi rozumianym jako czas od siewu lub sadzenia do zbioru.

Rozporządzenie mówi też o dopuszczalnej dawce. Jest ona zależna od rodzaju gruntu, sposobu jego użytkowania, jakości komunalnych osadów ściekowych i gleby oraz zapotrzebowania roślin na fosfor i azot.

Rozporządzenie określa również zakres, częstotliwość i metody badań zarówno komunalnych osadów ściekowych, jak i gruntów, na których miałyby być one stosowane.

Warto wiedzieć, że obecne Rozporządzenie Ministra Środowiska prawdopodobnie zostanie wkrótce zmienione. W nowym rozporządzeniu zostaną doprecyzowane sprawy związane z badaniami komunalnych osadów ściekowych i z ich wykorzystaniem, m.in. ma znaleźć się określenie poziomu zawartości związków organicznych w komunalnych osadach ściekowych przeznaczonych do odzysku oraz doprecyzowanie, że badania komunalnych osadów ściekowych przekazywanych do stosowania na gruncie mogą przeprowadzać tylko akredytowane laboratoria. Projekt rozporządzenia można znaleźć na stronach rządowych.W ostatnich latach obserwuje się rozwój budowy i rozbudowy sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków komunalnych, co prowadzi do problemu powstawania dużych ilości komunalnych osadów ściekowych, które wymagają odpowiedniego zagospodarowania. Obecnie w Polsce osady ściekowe najczęściej znajdują zastosowanie w rolnictwie, co wiąże się z koniecznością dostarczenia ich na pola. Transport osadów ściekowych musi odbywać się odpowiednimi, dostosowanymi do takiego typu ładunku kontenerami. W ofercie naszej firmy znajdują się dwa szczelne kontenery, przystosowane do transportu osadów: kontener KP 20 DH odkryty i kontener KP 20 z rozsuwanym dachem.